Park Sorghvliet en het Catshuis

Hier is de entree van park Sorghvliet

Helemaal stil is het niet. Op de achtergrond hoor ik nog steeds het zachte ruisen van auto’s die voorbij komen.

Het begin van het park

Maar bomen omringen mij. En doen mij vergeten. Weg van alles. Midden in de stad.

Onverharde paadjes, overhangende takken, slootjes, bruggen en grasvelden wijzen mij de weg. En vogels zingen hun mooiste lied.

Park Sorghvliet is een verborgen plek in Den Haag. Lang heb ik gedacht dat het een park was waar je niet naar binnen kon. Want het is omringd door een hoge muur.
Maar dit blijkt niet waar.

Deze muur loopt om het hele park
heen

Het mooie stukje ruwe natuur is voor iedereen toegankelijk. Maar je moet wel een jaarkaart hebben om er naar binnen te mogen. De ingang is aan de Scheveningseweg. 

In dit zelfde park bevindt zich ook het Catshuis.

Het Catshuis, wat sinds 1963 de ambtswoning van de minister-president is, maar waar sinds 1982 niemand meer woont. Waar enkel nog vergaderd wordt.

Toch vraag ik mij af of premier Rutte daar wel eens logeert. Met zijn vrienden. Of collega’s. Of een date meeneemt naar deze verborgen plek.

Niemand die je ziet. Niemand die je hoort. En een hoog hek wat zich langzaam achter je sluit.

Ik zou het wel weten!

Maar waarschijnlijk staat het Catshuis voor het grootste gedeelte leeg.

Zonde.

Want wat zou het een prachtige plek zijn voor een restaurant. Of lunchroom.

Wil je nog wat van de geschiedenis weten? Lees dan hier verder.

Park Sorghvliet is deel van de nalatenschap van Jacob Cats (1577 – 1660) die ook wel dichter ‘Vadertje Cats’ werd genoemd.

Gedicht van Jacob Cats

Hij kocht in 1643 een stuk grond met een boerderij van ruim 3 hectare. 

Hij maakte van dit stuk grond (in het duingebied tussen Den Haag en Scheveningen) een park waar hij zijn dagelijkse ‘zorgen van zich af kon laten vlieden’. (Sorghvliet).  Hij koos een plek in de bocht van de Haagse Beek, zodat hij genoeg water zou hebben om te sproeien en om de vijvers te vullen.

Vijver in park Sorghvliet

De aanleg van het landgoed was niet eenvoudig. Het duingebied moest worden omgeploegd en geëgaliseerd. Vervolgens moest Cats hoge dijken laten aanleggen om te voorkomen dat het duinzand de tuin weer onder zou stuiven. Door zijn goede contacten met de Leidse Universiteit kon hij aan zeldzame zaden, stekken, bollen en knollen komen. Zowel van de dijken als van de beplanting zijn nog steeds sporen in het park terug te vinden.

Na zijn pensionering kon Cats definitief op Sorghvliet gaan wonen. Op de plek waar de boerderij stond, liet hij een eenvoudig herenhuis bouwen, het huidige Catshuis.

In de 19e eeuw was het landgoed overgegaan in koninklijke handen. Kroonprins Willem (de latere koning Willem II) kocht het in 1837 en breidde het gebied uit met andere aankopen. Willem had het plan om op het terrein een nieuw koninklijk paleis neer te zetten. Dat idee voor een koninklijk paleis kwam ook in de tijd van Koningin Wilhelmina weer naar boven.

De paleisplannen werden niet gerealiseerd en in 1903 werd het landgoed gekocht door de maatschappij “Het park Zorgvliet”, met Adriaan Goedkoop als belangrijke aandeelhouder. Die kocht later het historische hart en ging daar met zijn gezin wonen. Het omliggende terrein werd het villapark Zorgvliet. In 1920 liet Goedkoop de monumentale tuinmuur bouwen.

In de Tweede Wereldoorlog is het gelukt de Duitsers duidelijk te maken dat ze hun verdedigingslinie, de tankgracht, niet door Sorghvliet moesten aanleggen. Wel hebben ze veel bomen gekapt en vanaf november 1944 V2-raketten afgeschoten vanaf de oprijlaan.

In 1955 kocht het rijk het park, met als bedoeling de bouw van een koninklijk paleis, nu voor Koningin Juliana. Maar in een tijd van woningnood was het niet aanvaardbaar om geld uit te geven aan een paleis. Om toch iets nuttigs te doen met het park, werd het opengesteld voor het publiek (met jaarkaart). 

In 1961 kocht het rijk ook het Catshuis van de familie Goedkoop en dat werd de ambtswoning van de minister-president.

Vanwege de beveiliging is zijn huis en park nu door een hoog hek gescheiden. Maar in ieder jaargetij is duidelijk dat de natuur zich daar niets van aantrekt. De sneeuwklokjes en boshyacinten tieren aan beide kanten van het hek even welig.

Wat schreef Jacob Cats eigenlijk?

Ooit waren de verzamelde dichtwerken van Jacob Cats een begrip in ons land. Maar later werd hij vanwege zijn moralisme vooral verguisd.

De spreuken en gedichten van Cats hebben een sterk opvoedende en vaak ook belerende of moraliserende (onder)toon. Hij dankt er ook zijn bijnaam aan: Vader(tje) Cats. 

Hoogstaande dichtkunst maakte hij niet, eerder volkskunst. Zijn moralistische lessen verpakte hij in toegankelijke taal en rijm. Hij was behalve bij de culturele elite populair in brede lagen van de bevolking. Enkele bekende spreuken van hem zijn:

Kinderen zijn hinderen

Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is

Om de wille van de smeer likt de kat de kandeleer

’t Zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen

Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel

Al draagt de aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding

Het is dankzij Cats’ poëzie dat veel spreekwoorden en gezegden overgeleverd zijn.

Na zijn dood werd het huis omgedoopt tot Catshuis en is sinds 1963 officieel de ambtswoning van de minister-president. 

Zwammen op een omgevallen boom

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Meer informatie over hoe uw reactiegegevens worden verwerkt.

Discover more from Wandel door de straten van Den Haag

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading