Een gezellige Jacob Cats buurttuin maken in de Schilderswijk

We gaan hier een buurttuin maken, zegt M tegen mij.

Ik kijk haar aan. 

Een buurttuin?

Hier?

We staan op een grote oude parkeerplaats met prikkeldraad, hoge muren en schuttingen omgeven.

Niks maar dan ook niks doet mij denken aan een tuin of een eventuele aangenaam groene plek. Ik krijg eerder de associatie van luchten bij een gevangenis.

Op het plein ligt een vergeten vervallen fiets, een kapotte trampoline, oude plastic zakken, verregend speelgoed, bruine sigarettenpeuken, zilverpapiertjes die doen denken aan heroïnegebruik, scootmobiels met een zeil er half overheen getrokken, vuilniszakken, een dode vogel.

Onkruid, sprieten die onregelmatig tussen tegels doorsteken, venijnige brandnetels, een verwaarloosde blauwe houten kar met een wespennest erin, een zakje wiet.

En heel, heel veel tegels.

Ik krijg een somber gevoel van al die rotzooi. En die stenen.

Dit kan toch nooit een buurttuin worden?

Vandaag gaan we wat tegels wippen zegt initiatiefneemster M vrolijk tegen ons, alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. Ze heeft al meerdere buurttuinen in Den Haag gemaakt. Zoals onder andere de prachtige Stads Oase Spinozahof in de Stationsbuurt.

“Tegels wippen?” vraag ik.

“Ja.”

“Hoe dan?”

“Met de schroevendraaier.”

“Met een schroevendraaier?”

En ze laat het mij zien hoe dat gaat. 

Ik probeer het ook. Het is niet makkelijk. De stenen zijn zwaar. En zitten muurvast in de aarde.

Maar ik krijg na wat moeite toch een steen omhoog. 

Mijn eerste steen!

En dan word ik enthousiast.

Een andere vrijwilligster, die bij de gemeente werkt, doet met mij mee. 

Hakken, trekken, tillen, schudden. De schep erbij. Sommige stenen krijg je er bijna niet uit. Maar wat wil je, met al die auto’s die erop hebben gestaan.

We werken door.

Er is ook een klein karretje waar we stenen op kunnen stapelen en vervoeren. Een kruiwagen is er nog niet want dat kost geld en dat hebben we niet.

Maar je moet de stenen precies in het midden leggen. Anders gaat het karretje wankelen. 

Ik vraag waar de stenen naar toe moeten.

“Daar,” zegt M.

“We gaan een cirkel maken.”

“Een cirkel?” vraag ik.

Even denk ik aan vage graancirkels waar mensen het wel eens over hebben.

“Ja. We gaan een plek creëren voor de composthoop” zegt ze. 

En ze wijst een plek aan.

Ik rijd het wiebelige loodzware karretje met stenen daar naar toe.

Een man staat klaar om een cirkel te bouwen en de stenen van mij aan te pakken.

Hij bouwt een cirkel van meerdere lagen.

“Je moet de stenen van de tweede laag dwars op de naden van de eerste laag leggen,” zegt hij. Anders wordt het muurtje instabiel.”

Aha. Weer wat geleerd.

Later op de dag zie ik een echte ronde vorm ontstaan.

Bladeren, aarde en takjes mogen erin . En dit is dan het begin van de composthoop die zich steeds meer en meer zal ontwikkelen.

“Als de wormen komen,” zegt M,”dan gaat het goed met de compost. Van die mooie dikke wormen, die zijn het beste.”

Ik ben onder de indruk. Van een paar rommelige lelijke stenen hebben we een echte mooie ronde muur gemaakt.

“Dit is het leukste deel,” zegt M. “De stenen eruit halen. Van niets iets maken.”

Ik zie een schuttingdeur opengaan. Een deur van een tuin die op deze parkeerplaats uitkomt. Een van de tuinen van het voormalig weeshuis. Een man in een scootmobiel komt naar beneden gereden.

“Ik woon hier,” zegt hij tegen ons.

Hij ziet wat bleek. 

Hij praat verder.

“Mijn linkerkant is verlamt dus ik kan niet zoveel meer. Maar mijn vrouw wil jullie graag koffie en thee aanbieden.”

En zo komt hij even later met koffie, thee en lekkers aanrijden. Het staat allemaal in het mandje van zijn scootmobiel. We mogen het er zelf uithalen.

Er staat een grote picknicktafel op het plein. Daar gaan we zitten en nemen pauze. Want het is zwaar werk, dat getil met die stenen.

Het regent een beetje. Maar niemand vindt dat erg. 

Het is fijn om buiten te zijn. Te tuinieren. Met elkaar bezig zijn. Iets nieuws te laten ontstaan. We worden er allemaal blij van.

Er liggen veel takken op de grond die van bomen zijn gewaaid.

Een buurtbewoner stelt voor zijn hakselaar op te halen.

“Hakselaar? Wat is dat?”

“Een hakselaar is een machine die takken in hele kleine stukjes hout kan verpulveren,” zegt hij. “En die kleine stukjes hout kan je dan weer gebruiken voor de composthoop of om er kale aarde mee te versieren.”

De man woont aan de andere kant van het weeshuis. Zijn appartement komt niet uit op dit plein. Een beetje onhandig, want nou moet hij helemaal omlopen om de hakselaar de halen.

Maar hij doet het graag.

Ik loop met hem mee. We trekken de hakselaar uit een hok.

Oei, die is loodzwaar.

Maar gelukkig heeft hij wieltjes. 

We lopen terug naar het plein.

De man van het scootmobiel heeft een schuurtje in zijn tuin en daar zit een stopcontact. We mogen de hakselaar daar op aansluiten.

Zo kunnen we beginnen met hakselen. Wat een machine. Wat een geweld. Alle takken slurpt die op. En verpulvert ze tot snippers.

Elke vrijdagochtend zijn we hier. We zijn in oktober 2022 begonnen.

Met z’n drieën. Maar het groepje wordt steeds groter.

Dan komt het bericht dat er tien jonge boompjes arriveren. Die we gratis hebben gekregen. Boompjes met droge wortels verpakt in een jute zak. Het ziet er een beetje vreemd uit. Je krijgt niet het idee dat deze verdorde toestand ooit tot leven komt. Het zijn fruitbomen wordt mij vertelt en we gaan ze in grote potten doen.

Oké, denk ik.

We halen ze uit zakken en doen ze in de potten. Met wat aarde. Er liggen ook wat zakken aarde klaar.

Op de aarde leggen we bladeren. Bladeren die we hebben gekregen van de plantsoendienst uit het Oranjepark. De bladeren beschermen de boompjes tegen de kou. En ze zorgen voor een natuurlijk compost laagje.

Omdat er vandaag genoeg mensen zijn ga ik verder met papiertjes, plastic en ijzerdraadjes weghalen. Wat ligt er toch veel afval. Ook onder de aarde vind ik van alles. Zakjes, vloeipapier, nog meer dubieus zilverfolie, kapotte draden, stukken glas, een oude regenpijp.

Ik kijk om mij heen.

Eigenlijk wordt het plein omgeven door vier verschillende soorten woonblokken.

Het weeshuis aan de rechterkant. Hier wonen de mensen met de mooie verzorgde appartementen en houten schuttingen.

Aan de linkerkant zijn de appartementen die een opknapbeurt nodig hebben. Maar deze gaan waarschijnlijk dit jaar nog gerenoveerd worden.

Aan het einde van het plein staat een hoge muur met prikkeldraad waarachter de opvanghuizen zijn. Opvang voor de ‘sans papiers” vluchtelingen zonder papieren.

En dan heb je de huizen achter ons. Daar wonen de mensen die ons de sleutel geven om het hek te openen. Appartementen die met een hoge muur aan het plein grenzen.

Een van de bewoonsters uit dat complex is dakbedekker. Een stoere baan. Maar ze zit al lang in de ziektewet.

“Ik slaap slecht,” zegt ze. 

“En dan gaan ik vaak wat wandelen hier op het plein. Ik hou alles in de gaten. Net zoals die fietsen. Die horen hier niet. Daar spreek ik de mensen dan op aan. Want ja, je weet het, als er één schaap over de dam is, nou de rest ken je wel invullen. Dus jij ook,” zegt ze tegen mij.

“Je fiets moet je buiten het hek zetten.”

Ik pruttel nog wat tegen, maar ze is onverbiddelijk.

Ook de man van het scootmobiel slaapt slecht, hoor ik hem zeggen.

“Nou ja, ik slaap eigenlijk helemaal niet. Ik heb slaappillen, maar daar wordt ik alleen maar wat suffig van. Slapen doe ik niet.”

Wat een leven denk ik. 

“Ja, maar klagen heeft geen zin,” zegt hij dapper. “Want daar schiet je niks mee op. Maar ik ben wel heel blij dat hier een buurttuin komt. Want zo heb ik wat te doen. Dan gebeurt er tenminste wat in mijn buurt. Want ik kan niet veel meer.”

Een vrouw wisselt de man met de hakselaar af als hij er niet is. Maar ze weet niet goed hoe die werkt. Ik ook niet. Maar we kijken er samen naar. En uiteindelijk lukt het ons om hem aan de praat te krijgen. 

Bij de dikste tegels van het plein hebben we hulp nodig. Want voor velen (en ook voor mij) zijn deze tegels te zwaar.

Maar een vrouw is sterk.

“Ja,” vertelt ze,” ik heb een roeimachine. Daar zit ik drie keer week op en dan doe ik zo’n programma. Daar wordt je sterk van.”

Misschien voor mijzelf ook een idee om dat eens te doen?

Maar roeien in je huiskamer is toch niet de meest leuke bezigheid die ik mij kan bedenken.

Na een aantal weken worden de stenen stapels groter en groter. Iedereen wordt gevraagd om pallets te verzamelen. De rij met stenen wordt immens.

Waar moeten al deze stenen in godsnaam naar toe denk ik?

Maar gelukkig is er in maart een landelijke vrijwilligersdag. En voor die dag kan een container gehuurd worden. Waar we dan met zoveel mogelijk mensen alle stenen van de pallets naar die container moeten dragen.

Dat wordt geen gemakkelijk klusje.

Een buurtbewoner maakt ook vogelhuisjes. Van sloophout. En van een oude fiets band. Die bevestigt hij op het dak van het vogelhuisje zodat die goed geïsoleerd is. Geniaal.

Om alvast een indruk te geven van wat er komen gaat worden er her en der wat sfeervolle bordjes geplaatst.

En dan arriveren de echte compostbakken. Ze worden mooi in een rij gezet. Op een schaduwplek. En de self-made stratenmaker die eigenlijk architect is sluit ze af met wat tegels.

En kijk, wat zijn sommige mensen toch creatief met pallets!

En dan het moment dat de eerste oude verdroogde bloembolletjes die we uit onze schuren hebben gehaald uitkomen.

HET DODE PLEIN BEGINT TE LEVEN!

Voor diegenen die het leuk vinden om nog even creatief te zijn…

Knip rustig met je vingers en zeg deze rap hardop in een lekker ritme. Kan alleen of met meerderen tegelijk.

Jacob Cats Rap

Tillen met z’n allen
elke steen die moet eruit
En de bladeren die vallen
op een hoop of in een kluit

Bomen, planten, bollen van
je schuur de aarde in markeer
Stenen in een mooie cirkel 
maakt een kale plek tot sfeer

Takjes, zaagsel, koffie, blad
Alles op een hoop gestort
Daar waar auto’s eerst ooit stonden
compost die geboren wordt

En om tien uur het moment
van koffie, thee en rust
De koude hand die warmte klemt
vermoeidheid wakker kust

Om ons heen begint een wonder
Plein van steen dat komt tot leven
Een plezier om er te zijn
al is het vrijdags maar voor even

Vindt je mijn blogs leuk? Dan kan je je gratis op mijn blogs abonneren. Zou ik leuk vinden.